http://el-greco-gr.blogspot.gr/
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΥΦΟΣ περιοδικό για τα γράμματα

ΥΦΟΣ περιοδικό για τα γράμματα
«O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό…». Γκαίτε

Δευτέρα 5 Ιουνίου 2017

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: Από τη «ζεστασιά» της τάξης του, στο πλευρό αυτών που δε σηκώνουν τ’ άδικο

ΠΡΟΣΩΠΑ


Γράφει ο Οικοδόμος //

Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας· ήταν ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας που με τη ζωή και το έργο του στάθηκε η αφορμή να γνωρίσουμε την Ισπανία του μόχθου, της αντίστασης και της προόδου.
Γεννήθηκε στις 5 Ιούνη του 1898 στο χωριό Φουέντε Βακέρος (κοντά στη Γρανάδα). Απόγονος εύπορης και μορφωμένης οικογένειας, είχε εξασφαλισμένη μια λαμπρή πορεία στη «ζεστασιά» της τάξης του. Όμως από νωρίς αποφάσισε ότι δεν θα ακολουθούσε την ήδη χαραγμένη ρότα. Αντικρίζοντας τον πόνο και την φτώχεια της μεγάλης μάζας των συμπατριωτών του συνειδητοποίησε τους «κανόνες» του συστήματος της εκμετάλλευσης και ακολούθησε ολόψυχα τον δρόμο της σύγκρουσης με την αδικία και τους εκφραστές της.

Παντέρμη

Σκάβουν το χώμα οι πετεινοί
σκάβουν ζητώντας την αυγή
την ώρα που στα σκοτεινά
βγαίνει η Παντέρμη και γυρνά.

Μαύρη μαυρίλα είν’ η ψυχή της
κι ωχρό μπακίρι το πετσί της
τα στήθια της ωσάν τ’ αμόνια
που τα χτυπούν χωρίς συμπόνια.

―Παντέρμη τι ζητάς εδώ
μόνη σου δίχως σύντροφο;
―Κι αν είναι κάτι που ζητώ
πες μου, σε γνοιάζει εσένανε;

Ζητάω εκείνο που ζητώ
ζητάω την ίδια εμένανε.
―Παντέρμη, πες ποιος ο καημός σου
ποιος ο αγιάτρευτος καημός σου;

―Ποιός ο καημός μου; Μαύρη πίσσα
εγίνη η λινή μου η πουκαμίσα
και μες στο σπίτι σαν τρελή
σούρνω το ξέπλεκο μαλλί.

―Παντέρμη, λούσε το κορμί σου
λουσ’ το χελιδονόνερο
κι άσε κυρά μου την ψυχή σου
άσ τη και να βρει αναπαμό.

Άχου, τσιγγάνικες ψυχές
κι όλο κρυφές νεροσυρμές
πίκρες μαζί και θάματα
στα μακρινά χαράματα.

Federico Garcia Lorca
(απόδοση: Οδυσσέας Ελύτης)

Φιλομαθής (σπούδασε φιλοσοφία και λογοτεχνία ενώ πήρε πτυχίο και από τη Νομική σχολή), φιλότεχνος (λάτρευε τη μουσική), αντισυμβατικός, άρχισε να γράφει από νεαρή ηλικία και να εκδηλώνει μέσα από το έργο του την εναντίωσή του απέναντι στον πόλεμο και το αντιδραστικό πλαίσιο της καθολικής εκκλησίας. Το ταξίδι του στις ΗΠΑ (σε ηλικία 31 ετών, τη χρονιά που ξέσπασε το «κραχ»), θα σταθεί η αφορμή να προσεγγίσει από μαρξιστική σκοπιά την καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο που «άνθιζε» στη μητρόπολη του καπιταλισμού. Εκεί, στη Νέα Υόρκη θα μπει στον κόσμο του θεάτρου.
Δυο χρόνια αργότερα επιστρέφει στην Ισπανία και περιοδεύει με θίασο σε όλη την επικράτεια. Το ανέβασμα του έργου του «Γέρμα» προκαλεί την αντίδραση των φασιστών που δημιουργούν επεισόδια κατά τη διάρκεια των παραστάσεων. Ο Λόρκα περνά στο στόχαστρο της αντίδρασης.


Τον Ιούλη του 1936 ο στρατηγός Φράνκο καταλαμβάνει με πραξικόπημα την εξουσία. Στις 19 Αυγούστου ο Λόρκα τουφεκίζεται πισώπλατα από φασίστες παρακρατικούς στο Βιθνάρ (στα περίχωρα της Γρανάδα) στα 38 του χρόνια, και περνά το κατώφλι της αθανασίας για να πάρει τη θέση του δίπλα σ’ αυτούς που με τη ζωή και το έργο τους προσπάθησαν να «μερέψουν» τον άνθρωπο και να κάνουν τον κόσμο καλύτερο.
Ισπανός στην καταγωγή ο Λόρκα, μα δεν άργησε να “γίνει” και Αμερικανός, Ρώσος, Αφρικανός, πανανθρώπινος. Ο ποιητής που με το έργο του τραγούδησε την αγάπη αλλά και το θάνατο και, μισώντας την αδικία, αντιτάχτηκε στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο ήταν φυσικό να αγαπηθεί με πάθος αλλά και να μισηθεί θανάσιμα, όπως όλοι οι αληθινά μεγάλοι.

12 Τραγούδια του F.G Lorca
Απόδοση στα ελληνικά: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Γιάννης Γλέζος
Ενορχήστρωση-Διεύθυνση: Νίκος Μαμαγκάκης
Ερμηνεύει: Γιάννης Πουλόπουλος
Ερμηνεύει: Έλενα Κυρανά

1.Το τραγούδι του καβαλάρη
2.Σεβιλλιάνικο νανούρισμα
3.Οι ρηγάδες της τράπουλας
4.Το πρώτο φιλί-Έλενα Κυρανά
5.Θάνατος την αυγή
6.Από έρωτα πεθαίνουν τα κλαριά
7.Κόρντοβα
8.Μπαλκόνι
9.Αποχαιρετισμός
10.Κεφαλοδέσι-Έλενα Κυρανά
11.Χάρτινο τριαντάφυλλο
12.Μπαλάντα των τριών ποταμών

Κόρντοβα, μακρινή και μόνη
Κόρντοβα, μακρινή και μόνη

Πουλάρι μαύρο, φεγγάρι γεμάτο κι ελιές στο δισάκι μου
Αν και τους ξέρω τους δρόμους, ποτέ δε θα φτάσω στη Κόρντοβα
Αχ τι ατέλειωτος δρόμος, αχ, πουλάρι μου γενναίο
Ο θάνατος, αχ, με καρτεράει, προτού να φτάσω στη Κόρντοβα

Κόρντοβα, μακρινή και μόνη
Κόρντοβα, μακρινή και μόνη

Μέσα από τον κάμπο, μέσ’ από τον άνεμο, πουλάρι μαύρο φεγγάρι κόκκινο
ο θάνατος με παραμονεύει, από τους Πύργους της Κόρντοβα
Αχ τι ατέλειωτος δρόμος, αχ, πουλάρι μου γενναίο
Ο θάνατος, αχ, με καρτεράει, προτού να φτάσω στη Κόρντοβα

Κόρντοβα, μακρινή και μόνη
Κόρντοβα, μακρινή και μόνη…

Δημοφιλής και πολυαγαπημένος ο Λόρκα στη χώρα μας· το έργο του (ποίηση-θεατρικά έργα) αποδόθηκε από σπουδαίους ποιητές μας και συγγραφείς και μελοποιήθηκε από μεγάλους και καταξιωμένους συνθέτες. Τραγουδήσαμε και τραγουδάμε τους στίχους του σε στιγμές ανάτασης, έρωτα, χαράς ή μελαγχολίας, τόσο που να τον νιώθουμε πια «δικό» μας, έναν από τους δικούς μας μεγάλους. Ο μοναχικός καβαλάρης του πάθους και του φωτός, της ποίησης και του έρωτα, που κίνησε για το «ταξίδι» αν και γνώριζε πόσο κακοτράχαλος ήταν ο δρόμος, θα κρατά πάντα μια θέση στην καρδιά μας.

_________________

*από το: Ατέχνως